Samstag, 31. Mai 2008

Η ΧΑΜΕΝΗ ΤΙΜΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ.

Στο τελευταιο κειμενο, εγραφε ο Ταλας με αφορμη την επισημη παγκοσμια προβολη της τεταρτης ταινιας του Ιντιανα Τζοουνς για την καλη και την...αναποδη οψη της επιστημης της Αρχαιολογιας - μιας επιστημης, για την οποια καποιος διανοουμενος ειχε πει οτι "ειναι απαισια συζυγος, αλλα υπεροχη ερωμενη". Το θεμα δεν εχει εξαντληθει και φυσικα δεν προβλεπεται να γινει αυτο ουτε στο παρον κειμενο. Εδω ο Ταλας θα επικεντρωθει στα προβληματα της αρχαιολογικης επιστημης στην Ελλαδα. Για αλλη μια φορα συστηνεται στο αναγνωστικο κοινο του ιστολογιου το καταπληκτικο βιβλιο του κυριου Παπακωνσταντινου, Εγχειριδιο αρχαιοκαπηλιας. Το βιβλιο αυτο, αποτελεσε πηγη εμπνευσης για τον Ταλα στην συγγραφη των κατωθι σειρων.
Ενα αλλο γεγονος η´ καλυτερα, ενας συνδυασμος γεγονοτων ειναι η συνδεση της Αρχαιολογιας στην Ελλαδα ως "εθνικης" επιστημης/δημοσιας-κρατικης υπηρεσιας , μοιρασμενης αναμεσα στα υπουργεια Παιδειας (ως προς την εκπαιδευση), Πολιτισμου και Τουρισμου (ως προς την οργανωση και διαχειρηση της). Σε αυτες τις σκεψεις ηρθε ο Ταλας, μολις πληροφορηθηκε τις νεες αναστατωσεις στον χωρο των ΑΕΙ εν οψην των πρυτανικων εκλογων και των ανακοινωσεων περι ιδρυσης ιδιωτικων ΑΕΙ που οδηγουν εν μερει σε καταληψεις, αλλα και τα προβληματα σε αρχαιολογικους χωρους και μουσεια της χωρας εν οψην εαρινης και θερινης περιοδου: Λογω ελειψης προσωπικου, μουσεια και χωροι κλεινουν σχετικα νωρις, ενω σε πολλα απο αυτα δεν υπαρχουν καν τα στοιχειωδη (αποχωρητηρια, αναψυκτικα). Οσοι χωροι και μουσεια διαθετουν καντινες, αναγκαζουν τους επισκεπτες τους να χρυσοπληρωσουν για ενα μπουκαλακι εμφιαλωμενου νερου, ενω και η ιδια η εισοδος, αλλα και τα εξοδα μετακινησης και μεταφορας προς και απο το μουσειο-τον αρχ. χωρο, ειναι ακριβα.
Οι κυριοι και κυριες αρμοδιοι, προφανως δεν καταλαβαινουν ποσο πολυ ζημιωνουν με αυτους τους τροπους την χωρα. Ως επιχειρημα για την καλυψη θεσεων προσωπικου και την βελτιωση των συνθηκων για τους επισκεπτες, φερουν την αδυναμια πληρωμης εξοδων. Η μονιμη επωδος αυτων των καλοβολεμενων κυριων, που πουλανε πατριωτισμο απο τα πολυτελη τους γραφεια με τα κλιματιστικα, οταν ειναι να βγουν εις τας τηλεορασεις ειναι: "Το κρατος δεν εχει χρηματα". Σοβαρα; Τοτε απο που βρηκε "το κρατος μας" τα εκατομμυρια για να αγορασει υπερσυγχρονα οπλικα συστηματα; Σε τι τα χρειαζεται; Καποιοι βεβαια θα πουν εδω, οτι αυτα περι παιδειας και πολιτισμου ειναι πολυ μικρα ζητηματα, μπροστα σε αλλα της ελληνικης κοινωνιας, με την ανεργια να μαστιζει τους νεους και με μισθωτους και συνταξιουχους να τα βγαζουν με ψιχουλα περα. Δεν διαφωνουμε, αλλα ας ερθουν να μας πουν οι κυριοι και οι κυριες αυτες, πως γινεται να ειναι το "ταμειον μειον" απο την μια, και απο την αλλοι αυτοι και καποιοι διευθυνταδες και μεγαλοστελεχη να τσεπωνουν δυο και τρεις μισθους απο κρατικους φορεις! Φωνη βωοντως εν τη ερημω...
Το οικονομικο ειναι ενα πολυ βασικο προβλημα, και για το κομματι της ελληνικης κοινωνιας, που αποτελουν οι αρχαιολογοι. Οι οποιοι, δεν εχουν και πολλες επαγγελματικες διεξοδους. Μετα τις σπουδες τους σε καποια απο τις Σχολες της χωρας (Αθηνα, Θεσ/κη, Ιωαννινα, Βολος, Καλαματα, Ρεθυμνο - μαθηματα αρχαιολογιας μπορει κανεις να παρακολουθησει και στις παν/κες Σχολες της Κερκυρας, της Κομοτηνης, της Ροδου) καποιοι θα συνεχισουν τις σπουδες τους με μεταπτυχιακα και διατριβες, συνηθως σε παν/μα του εξωτερικου (αν και στην Ελλαδα ειναι πλεον εφικτο αυτο) ωστε να ανελθουν στην ακαδημαικη κλιμακα. Καποιοι αλλοι, θα εργαστουν σε σχολεια, διοτι το πτυχιο του ελλην. παν/μιου ειναι σαν σουβλακι (Και αρχαιολογικο, και ιστορικο, και φιλολογικο). Καποιοι αλλοι, θα δουλεψουν σε μουσεια η´σε ανασκαφες εφοριων, οι οποιες ειναι συνηθως σωστικες. Εκει, θα εχουν να αντιμετωπισουν mobbing απο αρχαιοτερους συναδελφους τους, προισταμενους με διδακτορικο απο ξενο παν/μιο, οι οποιοι βρηκαν προσφορο εδαφος στα πατρια εδαφη και παριστανουν τους υπερασπιστες του ενδοξου ελληνικου παρελθοντος (κατα το "φωναζει ο κλεφτης να ακουσει ο νοικοκυρης"), ενω εκει που ησαν, δεν εβγαζαν καν αχνα, εργολαβους ματσωμενους, που θελουν να σηκωσουν πολυκατοικιες εν μια νυκτι, αλλα και εργατες, που παριστανουν το παιδι του λαου και δεν σηκωνουν υποδειξεις σχετικα με το πως και που θα σκαψουν... Περιττο να αναφερθει ισως, οτι η πλειοψηφια των εργαζομενων στην ελληνικη αρχαιολογια ειναι συμβασιουχοι (αοριστου χρονου, εκτακτοι, ωρομισθιοι). Αντε να ανοιξεις σπιτι και να κανεις οικογενεια με την συμβαση μετα... Καποιοι αλλοι, μπηκαν τυχαια στο συναφι ακριβως λογω του ηλιθιου συστηματος των εξετασεων εισαγωγης. Αλλο θελαν να σπουδασουν, αλλου κατεληξαν. Λογικο, αφου για να βολευτει οπουδηποτε ο καθε ελληνοπαις (καθοτι ολοι πρεπει ντε και καλα να σπουδασουν κατι), παιζει προ-πο με το μηχανογραφικο, και οτι του κατσει. Ετσι, ο Αθηναιος σπουδαζει 4 χρονια Θεσ/κη και ο Σαμιωτης Ιωαννινα. Και βαλε εξοδα μετακινησης, νοικια και οτι αλλο φανταστεις, για να σπουδασει το παιδι... Φυσικα για να βρεις οπουδηποτε σχεδον θεση εργασιας, πρπει να εχεις γνωριμιες. Αλλιως, καταληγεις οπως η πλειοψηφια: Τυλιγεις πιτογυρους σε λαδοκολλα - φωτοτυπια του πτυχιου σου...
Μια αλλη πλευρα της ελληνικης Αρχαιολογιας εχει να κανει με την παραγωγη ερευνητικου εργου. Οι πλεον ευνοημενοι στο σημειο αυτο, ειναι συνηθως οι πανεπιστημιακοι. Οι εφοροι αρχαιοτητων ασχολουνται κυριως με τα διαδικαστικα και σπανιως προλαβαινουν να συμμετασχουν σε συνεδρια η´να δημοσιευσουν. Υπαρχουν φυσικα εφοροι και παν/κοι, οι οποιοι διαθετουν πλουσιο υλικο προς δημοσιευση, το οποιο μπορουν ανετα να παραχωρισουν σε τριτους. Εδω ομως μπαινουν παραγοντες στην μεση, οπως ειναι ο συναδελφικος φθονος (: "ο φοιτητης του ταδε, που κριτικαρε το εργο μου, θελει να δημοσιευσει δικο μου υλικο;"), η αυτουπερεκτιμηση (: "ειμαι 72 ετων, υγιης και ακμαιος - προλαβαινω ακομα"), η επιπολαιοτητα και η αλλαζονια (: "αυτος θα δημοσιευσει για αυτο το θεμα; Μα εγω ειμαι η παγκοσμιως αναγνωρισμενη αυθεντια περι αυτου!").
Υπαρχει δε η ταση, ως Αρχαιολογια να οριζεται ακομα η μελετη των υλικων καταλοιπων του ανθρωπινου πολιτισμου (: αρχιτεκτονικα καταλοιπα, ταφικα εθιμα, κεραμεικη κ.α.). Σε χωρες οπως η Ελλαδα, η μελετη του παρελθοντος περιοριζεται κυριως στο θεμα της μελετης της τεχνης της αρχαιοτητας. Σε πολλες δημοσιευσεις δε, αναφερονται εκτεταμμενα ευρηματα και γινονται περιγραφες τεχνεργων. Ελαχιστοι προσπαθουν να τα ερμηνευσουν με γνωμονα το περιβαλλον στο οποιο δημιουργηθηκαν. Ευτυχως που αυτο ειναι ενα δεδομενο, το οποιο χαρις κυριως της εργασιας επιστημονων του δυτικου κοσμου, διαμορφωνεται συνεχως.
Στην Ελλαδα ομως, δημιουργει ενα σχετικο κοινο, το οποιο εκμεταλλευονται εγχωρια υβριδια von Däniken. Προκειται για μερικους στρατιωτικους εν αποστρατεια, δημοσιους υπαλληλους, δικηγορους, ιατρους απο τον ακραιο εθνικιστικο πολιτικο χωρο, που νομιζουν οτι θα κανουν την σπουδαια "ανακαλυψη", επειδη καποτε, καποιοι αλλοι ερασιτεχνες οπως ο H. Schliemann και ο M. Ventris τα καταφεραν. Στην συγχρονη Ελλαδα πρεπει να πας κρυφα και μεταμφιεσμενος σε καποιο απο τα ελαχιστα sex shops που υπαρχουν κρυμμενα, για να μπορεσεις να δεις καμια ερωτικη ταινια (για καποιους ειναι προφανως αμαρτια). Η παραλογοτεχνια του ειδους ομως, διατιθεται σε καθε βιβλιοπωλειο της χωρας. Μεχρι και εκπομπες στην τηλεοραση γινονται απο καποιους, ωστε να πουληθουν τα "αριστουργηματα" αυτα. Στις σελιδες τετοιων "διανοηματων", θα διαβασει κανεις ανηκουστα σεναρια για παναρχαιες, αυτοχθονες ελληνικες φυλες, που κατοικουσαν στην χωρα απο την εποχη των δεινοσαυρων και των νεαντερταλς, διεθεταν υπερτεχνολογια και πολεμουσαν εναντιον κακων εξωγηινων και της Ατλαντιδας. Μετα, λεει, εγινε κατακλυσμος, χαθηκαν, αλλα η υπαρξη τους παρεμεινε στην συλλογικη μνημη των...νεαντερταλς. Οι Εβραιοι, λενε, για αυτο δεν συμπαθουν τους Ελληνες, επειδη ειναι τοσο...παναρχαιοι, πανσοφοι και διεδωσαν την γνωση στους τροφοσυλλεκτες της εποχης των παγετωνων. Ετσι, προσπαθουν (οι...Εβραιοι) να αλλαξουν την Ιστορια εις βαρος των Ελληνων και διαρκως συνομωτουν εναντιον τους. Για αυτους τους λογους εγιναν οι περσικοι πολεμοι (490-479 π. Χ.), η καταληψη της Κω/λης στα 1453, η μικρασιατικη καταστροφη του 1922, ο εμφυλιος (1945-1948), η δικτατορια (1967-1974 - ωστοσο οι περισσοτεροι απο αυτους τους μεγαλους "ελληνοφρωνες" θεωρουν οτι η δικτατορια ειχε καλο σκοπο, την ανθιση του ελληνισμου!). Παραγωγοι, σεναριογραφοι και σκηνοθετες χολλυγουντιανων blockbusters φαντασιας και επιστημονικης φαντασιας θα σκοτωναν για τετοια θεματα! Στην Ελλαδα βεβαια, δεν ασχολειται κανενας με δαυτους (βλ. κειμενο "το κιτρινο αστερι" εντ.) και ετσι, αφηνονται να αλωνιζουν και να κανουν πλυση εγκεφαλου στην νεολαια με τις φασιστικες ιδεες τους...
Οχι, οι ελληνες πολιτικοι και ακαδημαικοι εχουν αλλο, πιο σημαντικο εργο να επιτελεσουν στο χωρο της Αρχαιολογιας: Την χρονια σταυροφορια για την ανακτηση των γλυπτων του Παρθενωνα απο το Βρετανικο Μουσειο του Λονδινου, τα οποια οι κυριοι και οι κυριες επιμενουν να τα αποκαλουν εσφαλμενως "Μαρμαρα" (ντε και καλα με κεφαλαιο "μι", για να ξεχωριζουν απο τα...κοινα μαρμαρα!)! Οι ανεργοι και συμβασιουχοι της Αρχαιολογικης Υπηρεσιας και του Υπουργειου Πολιτισμου, οι ξεναγοι, οι ελαχιστοι αρχαιοφυλακες και η κατασταση σε μουσεια και αρχαιολογικους χωρους, ακομα και το μεγα προβλημα της αρχαιοκαπηλειας (για την παταξη της οποιας, ακομα δεν εχει οργανωθει το αρμοδιο αστυνομικο οργανο) μπαινουν σε δευτερη μοιρα μπροστα στα "Μαρμαρα". Μεγαρο ολοκληρο σηκωσαν για να τα βαλουν μεσα. Ποιος ξερει ποσος κοσμος ξεσπιτωθηκε για να χτιστει... Την χαλκινη αναθυματικη στυλη για την νικη των ελληνικων πολεων στους περσικους πολεμους που εκλαπηκε επι Μεσαιωνα και βρισκεται απο τοτε στην Κων/λη η´τα γλυπτα που εκλεψε η καποτε υπερδυναμη Βενετια, γιατι δεν τα διεκδικει το ελληνικο κρατος; Μονο να εξστομιζει φανφαρες κατα "αμορφωτων τουριστων", επειδη δεν ψηφισαν σε ιδιωτικου συμφεροντος διαγωνισμο μεσω διαδικτυου τον Παρθενωνα ως ενα εκ των νεων 7 θαυματων, ξερει; Η´να ταλαιπωρει ελληνες και ξενους επιστημονες που θελουν να κανουν την δουλεια τους;
Οσο για την αρχαιοκαπηλεια που αναφερθηκε παραπανω, ας την πιασει τωρα ο Ταλας, ως κατακλειδα του κειμενου. Λογω καποιων τυχαιων περιστατικων - σε αρχαιολογικη εκθεση λ. χ., που ειχε διοργανωθει πριν απο χρονια σε γερμανικο μουσειο σχετικα με την μινωικη Κρητη, παρουσιαστηκαν και καποια εκθεματα απο ιδιωτικη ισραηλινη συλλογη. Καποιος ελληνας αρχαιολογος, θιγμενος επειδη δεν επροκειτο η εκθεση αυτη να μονοπωλησει το ερευνητικο του εργο, κατηγορησε τους υπευθυνους της διοργανωσης οτι νομιμοποιουν τα αντικειμενα της συλλογης αυτης, τα οποια χαρακτηρισε προιον λαθρανασκαφης - γυριστηκαν καποιες ενημερωτικες εκπομπες και γραφτηκαν λιγα βιβλια σχετικα με το θεμα. Και εκει εμεινε. Το κρατος δεν εχει οργανωσει ενα αποτελεσματικο και ευελικτο συστημα δρασης και παταξης της αρχαιοκαπηλειας. Οι γνωστοι λογοι: Ελαχιστο προσωπικο, λιγα τα χρηματ. Ερχομαστε δηλ. στο σημειο στο οποιο ξεκινησαμε, με τα οικονομικα του κρατους. Οι δρομοι του εμποριου εργων τεχνης ειναι λιγο ως πολυ γνωστοι. Περνανε μεσω Ελβετιας, η οποια στο θεμα αυτο, εχει ιδιαιτερα ευνοικους νομους. Και πολλες γκαλλερι και παλαιοπωλεια, τα οποια διοργανωνουν εκθεσεις και πλειστηριασμους συχνοτατα. Αλλα οι αρμοδιοι, οπως εχει αναφερθει, περι αλλων τυρβαζουν. Μεχρι να ανακαλυψει κανα τσακαλι- δημοσιογραφος σκανδαλο. Και να τρεξουν ολοι. Οπως με το ανωτερω παραδειγμα, στην Γερμανια και το "γελοιο επιχειρημα περι νομιμοποιησης αντικειμενου ανασκαφης, παρουσιαζομενο σε διεθνη εκθεση". Δηλ. αν σε καποια εκδηλωση συμμετασχει καποια κυρια, η οποια ειναι ιεροδουλος το επαγγελμα, θα θεωρησουν οι υπολοιπες συμμετεχουσες κυριες, οτι πεφτει το επιπεδο τους; Η´η κυρια ιεροδουλος, αμα την αναχωρηση της απο την εκδηλωση, ειναι πλεον κανονικη κυρια και δεν θα εργαζεται πλεον ως ιεροδουλος; Ας μην κοροιδευομαστε, εμεις οι ιδιοι κολλαμε ταμπελες και ιδιοτητες στους αλλους. Και στα αντικειμενα. Πολλοι αρχαιολογοι γραφουν στα βιβλια τους: "Ας αφησουμε τα αντικειμενα να μιλησουν για εμας". Καποτε, ενας νεαρος αρχαιολογος ειχε βαλει ενα θραυσμα αγγειου στο τραπεζι και το ρωταγε να του πει! Δεν ηταν τρελος ο ανθρωπος, απλα το εκανε για να αποδειξει στους φοιτητες του, οτι τα ευρηματα ειναι αψυχα, οι ανθρωποι ειναι που τα ερμηνευουν κατα το δοκουν. Και συμφωνα με τον Παπακωνσταντινου, το ιδιο κανουν και οι αρχαιοκαπηλοι. Το οικονομικο αδιεξοδο απο την μια, η εντονη προγονοπληξια απο το κρατος - κυριως μεσω των σχολικων βιβλιων - απο την αλλη, η εξαρση του εθνικισμου - κυριως λογω καποιων τηλεπωλητων - παρα περα, ωθουν και ωθουσαν (με εξαιρεση το τριτο σκελος) ανεκαθεν καποιους σε λαθρανασκαφες και πωληση αρχαιων αντικειμενων στο εξωτερικο.
H αρχαιοκαπηλεια ειναι αναμφιβολλα, πληγη για τον πολιτισμο της χωρας. Το οικονομικο και επαγγελματικο αδιεξοδο κλαδων, οπως οι αρχαιολογοι, οι οποιοι μπορουν να συμβαλλουν αποτελεσματικα στην παταξη της και στην προβολη της παιδειας και του πολιτισμου της χωρας, επισης. Και εκει θα επρεπε να επικεντρωθει το ενδιαφερον των αρμοδιων κρατικων φορεων. Δεν ειναι δυνατον, να ανεβαινουν οι τιμες σε ολα τα προιοντα κατακορυφα απο την μια, ενω μισθοι και συνταξεις μενουν στασιμοι, ενω δεν προκυρησσονται θεσεις εργασιας, ενω η αγορα ειναι κορεσμενη απο στρατιες ανεργων νεων. Το κρατος πρεπει να επεμβει, ειδαλλως θα κλαιει πολλα περισσοτερα, εκτος απο την ηδη χαμενη του τιμη.

Keine Kommentare: